Nieuwe reglementering elektromagnetische velden op de werkplek: hoe aan de regels voldoen?

Drie deskundigen leggen je uit hoe je te werk moet gaan, en hoe Vinçotte je daarbij kan helpen.

« Tegenwoordig moet elke werkgever de risico's voor de werknemers evalueren die te wijten zijn aan elektromagnetische velden op de werkplek, en de nodige maatregelen treffen om zijn werknemers te beschermen», zegt André Waegeneers, Activity Manager Elektriciteit bij Vinçotte.

Deze nieuwe reglementering, die wordt opgelegd door het Koninklijk Besluit van 20 mei 2016, vertaalt de Europese Richtlijn van 26 juni 2013 (2013/35/EU) in het Belgisch recht. Ze is van toepassing sinds de verschijning in het Belgisch Staatsblad, op 10 juni 2016. Ze sluit aan bij de logica van de Codex over het welzijn op het werk, die de werkgevers verplicht om hun werknemers te beschermen tegen allerlei risico's: elektriciteit, brand, psychosociale belasting, ergonomie, enz.

Effecten op korte termijn

De risico's waarop deze nieuwe reglementering betrekking heeft, omvatten alle effecten van elektromagnetische velden op de gezondheid op korte termijn.

« We denken eerst en vooral aan de directe effecten, enerzijds de thermische effecten, zoals bijvoorbeeld de verhitting van de weefsels, die je kan voelen wanneer je gedurende een lange periode met een GSM belt», legt Benoît Coget, Projectingenieur Elektriciteit, uit. Daarnaast wordt ook rekening gehouden met de niet-thermische effecten, zoals bijvoorbeeld de stimulering van de spieren, de zenuwen of de zintuiglijke organen, die tijdelijke symptomen kunnen veroorzaken, zoals bijvoorbeeld duizeligheid. Bovendien kunnen die elektromagnetische velden ook stromen in de ledematen veroorzaken.

De deskundige vervolgt: « Naast die directe effecten heeft de wetgeving ook betrekking op de indirecte effecten, die worden veroorzaakt door de aanwezigheid van een object in een elektromagnetisch veld, zoals bijvoorbeeld interferenties met medische hulpmiddelen zoals pacemakers of implantaten, het risico dat metalen delen wegspringen, het onvoorzien activeren van ontstekers… ».

Fase 1 : de risico's evalueren

Hoe moet je concreet tewerk gaan om aan de reglementering te voldoen? De eerste fase is de risicoanalyse. Deze fase begint met een inventaris: wat zijn de verschillende bronnen van elektromagnetische velden in jouw onderneming en dus op de werkplek? Die vraag is niet zo eenvoudig als het lijkt, gezien het aantal toestellen die elektromagnetische velden kunnen produceren, zoals bijvoorbeeld MRI-NMR-apparatuur in ziekenhuizen, elektriciteitsdistributie, inductieovens, lasapparatuur, industriële magnetronovens en het domein van de telecommunicatie (GSM, WiFi, enz.).

>> Lijst van potentiële bronnen van elektromagnetische velden:

Voor elke geïdentificeerde bron komt het er vervolgens op aan te bepalen of het geproduceerde elektromagnetisch veld voldoet aan de blootstellingsgrenswaarden die zijn vastgelegd per type van werknemer: werknemers die niet worden blootgesteld aan bijzondere risico's, werknemers die worden blootgesteld aan bijzondere risico's behalve actieve implantaten, of werknemers die worden blootgesteld aan bijzondere risico's en die actieve implantaten dragen.

Wanneer het niet mogelijk is op een betrouwbare manier vast te stellen of wordt voldaan aan de blootstellingsgrenswaarden moet deze evaluatie worden gedaan op basis van metingen.

Fase 2 : aangepaste preventiemaatregelen

Hier is het de kunst de meest geschikte maatregelen te kiezen om jouw werknemers te beschermen zonder al het materiaal te moeten vervangen of te moeten investeren in dure beschermingsmaatregelen.

« De werkgever denkt soms dat hij astronomische bedragen zal moeten investeren om in orde te zijn », zegt Gilles Haesebrouck, Lead Technical Manager Elektriciteit. « Meestal is dat niet zo. Dankzij onze expertise en onze ervaring in heel uiteenlopende sectoren kan Vinçotte over het algemeen oplossingen aanbieden die weinig of geen kosten met zich meebrengen. »

Fasen 3 en 4 : documenteren en informeren

Je moet op elk moment kunnen bewijzen dat je een strikte risicoanalyse hebt uitgevoerd en preventieoplossingen hebt geïmplementeerd. Je hebt ook de plicht om je werknemers te informeren en hen op te leiden wat de getroffen preventiemaatregelen betreft.

Fase 5 : follow-up !

Alle professionals op het gebied van risicoanalyse weten het: we zijn er nog niet als de gepaste preventiemaatregelen zijn doorgevoerd. De risico's evolueren voortdurend. Dat is ook zo in het kader van elektromagnetische velden: je stelt nieuwe elektrische apparatuur in dienst, je verandert het werkproces, een werknemer met een pacemaker verandert van werkplek, enz. Je moet dan de risico's opnieuw evalueren en indien nodig de preventiemaatregelen aanpassen. Door deze follow-up in de procedures te integreren, zorg je ervoor dat jouw werknemers beschermd blijven. En je blijft in orde met de wetgeving.